در یک نگاه
- هیئت سرمایه‌گذاری سریلانکا (BOI) در حال بررسی مسائل مربوط به مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است که مانع استفاده از نهاده‌های داخلی در صادرات می‌شود.
- حذف سیستم SVAT منجر به مشکلات جریان نقدی و افزایش هزینه‌های بهره برای صادرکنندگان شده است.
- رقبای بین‌المللی مانند ویتنام و تایوان، مناطق صادراتی خود را معاف از مالیات بر ارزش افزوده یا دارای نرخ صفر در نظر می‌گیرند.
- صنایع پوشاک و چای به شدت تحت تأثیر قرار گرفته‌اند و نسبت به تأثیر احتمالی بر ادغام رو به عقب هشدار داده‌اند.
- BOI تغییراتی را در بودجه پیشنهاد داده و در حال مذاکره با سازمان درآمد داخلی برای حل این مشکل است.
ناهماهنگی مالیات بر ارزش افزوده سریلانکا، تولید داخلی را دلسرد می‌کند
هیئت سرمایه‌گذاری سریلانکا (BOI) به طور فعال در تلاش است تا اثرات نامطلوب مالیات بر ارزش افزوده (VAT) بر نهاده‌های تولید داخلی را که باعث دلسردی از ادغام رو به عقب (backward integration) در بخش صادرات می‌شود، کاهش دهد.
صنایع پوشاک این کشور نگرانی‌های قابل توجهی را ابراز کرده‌اند. حذف سیستم مالیات بر ارزش افزوده تأمین‌کننده (SVAT)، که پیش از این به تولیدکنندگان داخلی اجازه می‌داد کالاها را تحت چارچوب معاف از مالیات به صادرکنندگان عرضه کنند، منجر به نیاز بیشتر به سرمایه در گردش و متحمل شدن هزینه‌های بهره بالاتر برای صادرکنندگان شده است.
💡 در کشورهای رقیب مانند ویتنام و تایوان، فروش به شرکت‌های صادرکننده در مناطق آزاد تجاری، مشابه با صادرات نهایی، مشمول نرخ صفر مالیاتی می‌شود. در سیستم نرخ صفر، هیچ مالیات بر ارزش افزوده‌ای کسر نمی‌شود و تأمین‌کنندگان نیز واجد شرایط اعتبار مالیات ورودی هستند.
در مقابل، نهاده‌های وارداتی در سریلانکا، برخلاف روال رایج در بسیاری از اقتصادهای شرق آسیا، معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند.
تأثیر بر صنایع سریلانکا
صنعت پوشاک هشدار داده است که بدون راهکارهای عملی، ممکن است مجبور شود تلاش‌ها برای ادغام رو به عقب را که برای حفظ رقابت‌پذیری جهانی حیاتی است، متوقف کند.
آرجونا هراث، رئیس هیئت سرمایه‌گذاری، خاطرنشان کرد که بخش پوشاک سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در زمینه ادغام رو به عقب انجام داده است، از جمله احداث یک منطقه اختصاصی برای تولید منسوجات در اراوور.
هراث بیان داشت: «ما امسال درخواستی برای بودجه ارائه کرده‌ایم تا از این ناهماهنگی جلوگیری شود. ما همچنین با اداره درآمد داخلی صحبت کرده‌ایم. آن‌ها تشخیص داده‌اند که ممکن است در چارچوب مقررات، راهکاری برای رسیدگی به این موضوع برای صادرکنندگان مفروض (deemed exporters) در داخل مناطق آزاد وجود داشته باشد.»
وی افزود: «بنابراین، ما به طور فعال در حال پیگیری این موضوع هستیم.»
مقایسه بین‌المللی و سیستم‌های مالیات بر ارزش افزوده
در کشورهایی مانند ویتنام و به ویژه تایوان، که در اوایل دهه 1960 مفهوم مناطق آزاد تجاری را پایه‌گذاری کرد، فروش به شرکت‌های مستقر در این مناطق، شامل خدمات، مشمول نرخ صفر مالیاتی می‌شود و این تنها به صادرات نهایی محدود نمی‌شود.
تایوان در دهه 1950 با چالش‌های پولی ناشی از سیاست‌های بانک مرکزی مواجه بود که به دلیل حمایت‌های تعرفه‌ای واردات بر نهاده‌ها، مانع تولید صادرات‌محور می‌شد، وضعیتی شبیه به زمینه تاریخی سریلانکا.
در ابتدا، تایوان برای غلبه بر مسائل حمایتی، بازپرداخت مالیاتی را اجرا کرد. متعاقباً، یک منطقه آزاد تجاری در نزدیکی بندر کائوهسیونگ تأسیس کرد تا به صادرکنندگان در دور زدن موانع حمایتی کمک کند. در آن زمان، مالیات بر ارزش افزوده در خارج از اروپا رایج نبود، بنابراین مشکلی برای قدرت‌های صادراتی اروپا ایجاد نمی‌کرد.
تاریخچه مختصر مالیات بر ارزش افزوده: مالیات بر ارزش افزوده مدرن برای اولین بار در فرانسه ابداع شد و پس از آزمایش در ساحل عاج در سال 1954، در سال 1958 در فرانسه پذیرفته شد. این مالیات بعدها در سراسر جامعه اقتصادی اروپا گسترش یافت و بریتانیا آن را در سال 1972 پذیرفت.
💡 درک مالیات بر ارزش افزوده در ایالات متحده کمتر رایج به نظر می‌رسد، جایی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق، آن را به عنوان یک یارانه صادراتی ناعادلانه مورد انتقاد قرار داده است.
پیامدهای گسترده‌تر اقتصادی
صادرکنندگان سریلانکا اعلام کرده‌اند که حذف سیستم SVAT همچنین بر دفاتر خرید داخلی تأثیر منفی گذاشته است.
تحلیلگران صنعتی معتقدند که دفاتر خرید، علاوه بر توقف ادغام رو به عقب و خرید از تأمین‌کنندگان خارجی، ممکن است به دلیل حذف SVAT مجبور به انتقال فعالیت خود به خارج از کشور شوند.
در حالی که برخی بخش‌های صادراتی ممکن است این زیان‌ها را جذب کنند، صنایعی با حاشیه سود کمتر، مانند صنعت پوشاک، احتمالاً زیان شدیدتری را متحمل خواهند شد.
تولیدکنندگان چای سریلانکا نیز گزارش داده‌اند که به دلیل کاهش قیمت فروش، هزینه‌های بهره را متحمل خواهند شد که منعکس‌کننده بار جریان نقدی است که صادرکنندگان هنگام پرداخت پیشاپیش VAT، حتی با وجود دوره‌های بازپرداخت سریع، با آن مواجه هستند.
پس از حذف SVAT، قیمت چای حدود 100 روپیه در هر کیلوگرم کاهش یافت، اگرچه انتظار می‌رود پس از پردازش بازپرداخت‌های VAT، قیمت‌ها بهبود یابند.
انعطاف‌پذیری صادرات متفاوت است: برخلاف کالاهای صنعتی که صادرکنندگان می‌توانند به راحتی به واردات نهاده‌ها روی آورند، مزارع چای و تولیدکنندگان خرد به فعالیت در بازار داخلی ادامه خواهند داد. با این حال، قیمت‌ها ممکن است برای جبران هزینه‌های جریان نقدی که صادرکنندگان متحمل می‌شوند، تعدیل گردند.
سریلانکا سابقه‌ای از افزایش مالیات پس از بحران‌های تراز پرداخت دارد، که اغلب توسط سیاست‌های بانک مرکزی شامل «تسهیل پولی» یا «سیاست پولی آسان» ایجاد می‌شود، که منتقدان اغلب آن را به عنوان کاهش نرخ تورمی یا چاپ پول تفسیر می‌کنند.
بحران‌های ارزی نیز منجر به افزایش مالیات بر درآمد شده است. این وضعیت، لزوم حفظ مالیات‌های پایین برای سرمایه‌گذاران خارجی و کسب‌وکارهای صادرات‌محور را ایجاب می‌کند.
نرخ مالیات شرکتی سریلانکا 30 درصد است که به طور قابل توجهی بالاتر از 20 درصد در کشورهای شرق آسیا و اسکاندیناوی است که ثبات پولی را حفظ می‌کنند.
جمع‌بندی
دولت سریلانکا از طریق هیئت سرمایه‌گذاری، در حال رسیدگی به تأثیرات منفی مالیات بر ارزش افزوده بر نهاده‌های داخلی است؛ موضوعی کلیدی که بر رقابت‌پذیری صادرات تأثیر می‌گذارد. حذف سیستم SVAT، فشار مالی شدیدی بر صادرکنندگان وارد کرده است و نیاز به تعدیل سیاست‌ها برای همسویی با رویه‌های بین‌المللی که از ادغام رو به عقب صادرات‌محور حمایت می‌کنند، را برجسته می‌سازد.