در یک نگاه
- شورای سرمایه‌گذاری سریلانکا به دنبال رفع مشکلات مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است که بر تولید داخلی برای صادرکنندگان تأثیر می‌گذارد.
- حذف سیستم SVAT باعث ایجاد چالش‌های جریان نقدی و افزایش هزینه‌ها برای صادرکنندگان سریلانکایی، به‌ویژه در بخش پوشاک، شده است.
- کشورهای رقیب مانند ویتنام و تایوان، مالیات بر ارزش افزوده صفر برای فروش به شرکت‌های صادراتی اعمال می‌کنند که از یکپارچگی زنجیره تأمین حمایت می‌کند.
- صنعت پوشاک هشدار داده است که سیاست‌های فعلی مالیات بر ارزش افزوده ممکن است به توقف تلاش‌ها برای یکپارچگی زنجیره تأمین و حتی جابجایی دفاتر خرید منجر شود.
- تولیدکنندگان چای سریلانکا نیز به دلیل تغییرات مالیات بر ارزش افزوده با فشارهای مشابه جریان نقدی و افزایش هزینه‌ها روبرو هستند.
مشکلات مالیات بر ارزش افزوده در سریلانکا مانع تولید داخلی
شورای سرمایه‌گذاری سریلانکا (BOI) فعالانه در تلاش برای حل مشکلات مربوط به مالیات بر ارزش افزوده (VAT) بر ورودی‌های تولید داخلی است که در حال حاضر مانع تلاش‌ها برای یکپارچگی زنجیره تأمین در صنایع صادراتی کشور می‌شود. آرژونا هرات، رئیس BOI، اعلام کرد که این شورا متعهد به یافتن راه‌حل‌هایی برای کاهش تأثیرات منفی این سیاست‌های مالیاتی است.
صنعت پوشاک، که سهم قابل توجهی در درآمدهای صادراتی سریلانکا دارد، نگرانی‌های جدی خود را ابراز کرده است. یکی از مسائل کلیدی، حذف سیستم مالیات بر ارزش افزوده تخصصی (SVAT) است. این سیستم پیشتر به تولیدکنندگان داخلی اجازه می‌داد تا کالاها را تحت یک چارچوب معاف از مالیات بر ارزش افزوده به صادرکنندگان عرضه کنند، که به طور مؤثری جریان نقدی کسب‌وکارهای صادراتی را تسهیل می‌کرد. حذف آن منجر به افزایش نیاز به سرمایه در گردش و هزینه‌های بهره بالاتر برای صادرکنندگان شده و بر رقابت‌پذیری آن‌ها تأثیر گذاشته است.
⚡ این وضعیت، فشار مالی مضاعفی بر صادرکنندگان وارد می‌کند؛ زیرا آن‌ها مجبورند مالیات بر ارزش افزوده‌ای را که در مراحل اولیه تولید به مواد اولیه داخلی پرداخت می‌شود، تا زمان دریافت نهایی از مشتریان خارجی، در جریان نقدی خود لحاظ کنند. این امر به ویژه برای صنایعی با حاشیه سود کم، مانند پوشاک، چالش‌برانگیز است.
استانداردهای بین‌المللی در حمایت از صادرات
در مقابل وضعیت فعلی سریلانکا، کشورهایی مانند ویتنام و تایوان ساختارهای مالیاتی حمایتی‌تری برای بخش صادرات خود اتخاذ کرده‌اند. در این کشورها، فروش به شرکت‌های مستقر در مناطق آزاد تجاری، از جمله کالاها و خدمات واسطه‌ای، برای مالیات بر ارزش افزوده مشمول نرخ صفر است. این بدان معناست که هیچ مالیاتی بر این تراکنش‌ها اعمال نمی‌شود و تأمین‌کنندگان نیز واجد شرایط دریافت اعتبار مالیات ورودی هستند، مشابه صادرات نهایی.
در سطح بین‌المللی، ورودی‌های وارداتی معمولاً در کشورهای رقیب شرق آسیا از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. این رویه جهانی تضمین می‌کند که تولیدکنندگان داخلی که با شرایط مالیات بر ارزش افزوده مشابه همتایان بین‌المللی خود روبرو هستند، در معرض تبعیض قرار نگیرند.
💡 درک این نکته حائز اهمیت است که معافیت یا نرخ صفر برای مالیات بر ارزش افزوده بر ورودی‌های صادراتی، یک استراتژی رایج در سطح جهانی برای افزایش رقابت‌پذیری صادرات است. این رویکرد به تولیدکنندگان اجازه می‌دهد تا با کاهش هزینه‌های تولید، قیمت‌های رقابتی‌تری را در بازارهای جهانی ارائه دهند.
تأثیر بر صنعت پوشاک سریلانکا و یکپارچگی زنجیره تأمین
صنعت پوشاک سریلانکا هشدار داده است که رژیم مالیات بر ارزش افزوده فعلی ممکن است آن‌ها را مجبور به کنار گذاشتن استراتژی‌های حیاتی یکپارچگی زنجیره تأمین کند. این استراتژی‌ها برای بهبود کارایی و حفظ رقابت‌پذیری در بازار جهانی ضروری هستند.
تاکنون سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی توسط بخش پوشاک در زمینه یکپارچگی زنجیره تأمین انجام شده است. نمونه‌ای از آن، ایجاد یک منطقه تولید نساجی در Eravur با هدف تقویت زنجیره تأمین داخلی است. هرات تأیید کرد که BOI این موضوع را با اهمیت بالایی تلقی می‌کند.
📍 یکپارچگی زنجیره تأمین به معنای کنترل بیشتر بر مراحل مختلف تولید، از مواد اولیه تا محصول نهایی است. این امر به ویژه در صنعت پوشاک، جایی که کیفیت پارچه و زمان‌بندی تولید اهمیت حیاتی دارد، می‌تواند مزایای رقابتی قابل توجهی ایجاد کند.
اقدامات دولت و تعامل با سازمان امور مالیاتی
هرت اظهار داشت: «ما در واقع امسال یک پیشنهاد بودجه برای جلوگیری از این ناهماهنگی تسلیم کرده‌ایم»، که نشان‌دهنده اقدامات فعال در سطح سیاست‌گذاری است. BOI همچنین در حال گفتگو با سازمان امور مالیاتی (IRD) برای یافتن راه‌حل بوده است.
گزارش شده است که IRD مشکل را تأیید کرده و در حال بررسی راه‌حل‌های بالقوه در چارچوب مقررات قانونی موجود است. تمرکز بر یافتن راه‌هایی برای کمک به صادرکنندگان واجد شرایط، به‌ویژه در مناطق ویژه اقتصادی، با پرداختن به ناهماهنگی مالیات بر ارزش افزوده بر ورودی‌های محلی است.
پیشینه تاریخی مناطق آزاد تجاری و مالیات بر ارزش افزوده
مفهوم مناطق آزاد تجاری، که غالباً اعتبار آن در اوایل دهه ۱۹۶۰ به تایوان نسبت داده می‌شود، با هدف دور زدن سیاست‌های تجاری حمایتی ایجاد شد. در ابتدا، قبل از پذیرش گسترده مالیات بر ارزش افزوده، قدرت‌های صادراتی در اروپا با مشکلات مربوط به مالیات بر ارزش افزوده مواجه نبودند. سیستم‌های مدرن مالیات بر ارزش افزوده، که توسط فرانسه پیشگام و توسط بسیاری از ملت‌های اروپایی پذیرفته شد، بعدها به یک عامل مهم در مالیات‌ستانی تجارت بین‌المللی تبدیل شد.
تجربه تایوان در دهه ۱۹۵۰، مشابه چالش‌های فعلی سریلانکا با بی‌ثباتی پولی که بر بخش صادرات آن تأثیر می‌گذارد، دشواری‌های ناشی از مالیات‌های وارداتی بر ورودی‌های اساسی تولید را برجسته می‌کند. تایوان پس از بررسی بازپرداخت مالیات، مناطق آزاد تجاری را در نزدیکی بنادر خود برای تقویت صادرات و کاهش تأثیر حمایت‌گرایی تأسیس کرد.
درک کاربرد مالیات بر ارزش افزوده در تجارت بین‌المللی متفاوت به نظر می‌رسد. برای مثال، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده، از مالیات بر ارزش افزوده انتقاد کرده و آن را یک یارانه صادراتی ناعادلانه تلقی کرده است. این نشان‌دهنده دیدگاه‌های بین‌المللی متفاوت در مورد نحوه تعامل سیستم‌های مالیات بر ارزش افزوده با پویایی تجارت جهانی است.
📊 تحلیل تاریخی نشان می‌دهد که سیاست‌های مبتنی بر مالیات، مانند مالیات بر ارزش افزوده، می‌توانند اثرات عمیق و متفاوتی بر بخش‌های صادراتی داشته باشند. درس‌آموزی از تجربیات کشورهایی مانند تایوان، که با موفقیت موانع تجاری را با استفاده از مناطق آزاد و سیاست‌های حمایتی برطرف کرده‌اند، می‌تواند برای سریلانکا راهگشا باشد.
پیامدهای گسترده‌تر اقتصادی
حذف سیستم SVAT نه تنها بر تولید محلی تأثیر می‌گذارد، بلکه دفاتر خرید محلی که به مشتریان بین‌المللی خدمات ارائه می‌دهند را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. تحلیلگران پیشنهاد می‌کنند که در صورت تداوم این مشکلات، دفاتر خرید ممکن است برای کاهش فشار مالی، به فکر جابجایی به خارج از کشور باشند.
در حالی که برخی بخش‌ها ممکن است بتوانند هزینه‌های افزایش یافته را جذب کنند، صنایعی با حاشیه سود کم، مانند بخش پوشاک، به ویژه در برابر این اثرات نامطلوب آسیب‌پذیر هستند. فشار مالی می‌تواند به طور نامتناسبی بر توانایی آن‌ها برای رقابت در سطح بین‌المللی تأثیر بگذارد.
⚡ تأثیرات اقتصادی این تغییرات مالیاتی فراتر از صنعت پوشاک است و می‌تواند منجر به از دست دادن مشاغل و کاهش سرمایه‌گذاری خارجی شود. دفاتر خرید نقش مهمی در تسهیل تجارت و انتقال دانش فنی دارند و جابجایی آن‌ها می‌تواند یک ضربه جدی به اقتصاد سریلانکا باشد.
چالش‌های صنعت چای سریلانکا
تولیدکنندگان چای سریلانکا نیز به دلیل تغییرات مالیات بر ارزش افزوده با محدودیت‌های مشابه جریان نقدی و افزایش هزینه‌ها روبرو هستند. آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که مجبور به پذیرش هزینه‌های بهره ناشی از کاهش قیمت‌های فروش خواهند بود، که نتیجه بارگذاری هزینه‌های مالیات بر ارزش افزوده توسط صادرکنندگان، حتی با تلاش برای کوتاه کردن دوره‌های بازپرداخت مالیات بر ارزش افزوده است.
گزارش شده است که پس از حذف SVAT، قیمت چای حدود ۱۰۰ روپیه در هر کیلوگرم کاهش یافته است. فعالان بازار امیدوار به بازگشت قیمت‌ها پس از پردازش بازپرداخت‌های مالیات بر ارزش افزوده هستند، اما تأثیر فوری بر جریان نقدی همچنان یک نگرانی است.
برخلاف کالاهای تولیدی، که صادرکنندگان در صورت گران شدن منابع محلی به راحتی می‌توانند به ورودی‌های وارداتی روی بیاورند، مزارع چای و کشاورزان خرده‌پا در سریلانکا به بازار داخلی وابسته هستند. در حالی که آن‌ها همچنان خریدار خواهند داشت، قیمت‌ها ممکن است برای منعکس کردن بار مالی افزایش یافته بر صادرکنندگان، تعدیل شوند.
📍 برای صنعت چای، که بخش مهمی از هویت صادراتی سریلانکا را تشکیل می‌دهد، این تغییرات مالیاتی می‌تواند یک زنگ خطر باشد. وابستگی به بازار داخلی و عدم انعطاف‌پذیری در انتخاب منابع، آن‌ها را در برابر فشارهای مالی آسیب‌پذیرتر می‌کند.
محیط مالیاتی سریلانکا در بحبوحه بحران‌های اقتصادی
سریلانکا سابقه‌ای در افزایش مالیات در پاسخ به بحران‌های تراز پرداخت، که اغلب توسط سیاست‌های پولی بانک مرکزی تشدید می‌شود، دارد. منتقدان اغلب از این اقدامات به عنوان تعدیل پولی یا تسهیل سیاست پولی یاد می‌کنند که می‌تواند منجر به فشارهای تورمی شود.
بحران‌های ارزی مکرراً منجر به نرخ‌های بالاتر مالیات بر درآمد شده است. این امر به نوبه خود، نیاز به کاهش مالیات شرکت‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و حمایت از کسب‌وکارهای صادرات‌محور را ایجاد کرده است. با این حال، نرخ فعلی مالیات شرکت در سریلانکا ۳۰ درصد است که به طور قابل توجهی بالاتر از ۲۰ درصد مشاهده شده در کشورهای با ثبات‌تر شرق آسیا و اسکاندیناویایی است.
📊 وضعیت مالیاتی سریلانکا نشان‌دهنده یک چرخه پیچیده است که در آن بحران‌های اقتصادی منجر به افزایش مالیات‌ها، و در نتیجه نیاز به بهبود رقابت‌پذیری صادرات از طریق نرخ‌های مالیاتی جذاب‌تر برای شرکت‌ها است. دستیابی به تعادل مناسب بین تأمین مالی دولت و تشویق سرمایه‌گذاری و صادرات، چالشی اساسی برای این کشور است.
جمع‌بندی
دولت سریلانکا، از طریق شورای سرمایه‌گذاری، به طور فعال در حال رسیدگی به ناهماهنگی‌های مالیات بر ارزش افزوده است که به طور منفی بر تولید داخلی و رقابت‌پذیری بخش صادرات آن تأثیر می‌گذارد. ساختار مالیاتی فعلی، به ویژه حذف سیستم SVAT، چالش‌های مالی قابل توجهی را ایجاد کرده است که مشابه مسائلی است که رقبا با استفاده از سیاست‌های حمایتی صادراتی بیشتر با آن روبرو هستند.